KIJKEN VOORBIJ DE KIJKCIJFERKOORTS
Publieke Omroep Nieuwe Stijl biedt fris elan en legt primaat weer bij de inhoud
Plan voor moderne, professionele en kostenefficiënte publieke omroep in een digitale samenleving
Publieke omroep móet gaan kiezen!
Hoe hebben we het zo ver laten komen? Dat vragen we ons anno 2010 af als het over onderwijs in Nederland gaat. Als we kijken naar de schoolgebouwen, de kwaliteit van de leraren en de spelfouten op de rapporten van onze zonen of dochters. Hoe kan het dat we in één van de welvarendste landen ter wereld de essentie van onze toekomst, het ontwikkelen van kennis en talent, zo uit het oog zijn verloren?
Hetzelfde geldt straks, als we niet oppassen, voor onze publieke omroep. Het huidige bestel wordt al jaren sluipenderwijs ‘geïnfiltreerd’ door commerciële doelen en kijkcijferkoorts. De publieke omroep is verworden tot een almaar uitdijende spin die het winstgedreven mediaspel op alle fronten, koste wat kost, wil winnen. De bonte verzameling publieke radio- en tv-zenders worden van A tot Z geprogrammeerd met de hete adem van de commerciële concurrentie in de nek.
Hoewel dat in zichzelf al zorgwekkend is, geeft het pas echt te denken dat de publieke omroep haar eigen succes openlijk in termen van de commerciële concurrentie is gaan definiëren! Ofwel: in marktaandelen. Hoe hoger het marktaandeel, hoe ‘beter’ men het doet. Niet alleen staat deze op meer sport en vermaak gerichte ideologie haaks op de kerntaken van de publieke omroep. Ze is ook binnen de kortste keren onhoudbaar in een digitale samenleving waar de hoeveelheid content bezig is te exploderen.
Die explosie dwingt nieuwe keuzes af! Doorgaan met de huidige ambities betekent: nog meer kosten, nog meer management, nog meer onduidelijkheid, nog meer concurrentievervalsing, nog meer onrust en ingewikkelde juridische grijsgebieden.
Hoogste tijd, dus, voor een intelligente, noodzakelijke en kostenbesparende koerswijziging.
Het bestel piept en kraakt...
STELLING 1:
DE NEDERLANDSE PUBLIEKE OMROEP HEEFT EEN MOOI, EERBIEDWAARDIG EN PLURIFORM VERLEDEN, EN HET HEEFT ONS LAND BEWAARD VOOR HET EUVEL VAN EEN STAATSOMROEP, MAAR ANNO 2010 IS ZIJN TIJD VOORBIJ.
Eén stapje terug, twee vooruit!
STELLING 2:
HET IS ARCHAÏSCH EN ONVERANTWOORD GEWORDEN IN ONS LAND EEN PUBLIEKE OMROEP OVEREIND TE WILLEN HOUDEN, DIE IN ALLE COMMERCIËLE MEDIASEGEMENTEN – NIEUWS, SPORT, MUZIEK, ENTERTAINMENT – ACTIEF BLIJFT: KEUZE EN CONCENTRATIE ZIJN ONONTKOOMBAAR.
Geen tijd voor cynisme en relativisme
Stelling 3:
GEEF DE PUBLIEKE OMROEP TERUG AAN DE PROGRAMMAMAKERS!
Zoals gezegd: de publieke omroep is de afgelopen jaren steeds ernstiger verslaafd geraakt aan de kijkcijferrace. Dat ging ten koste van de kerntaken
• ONAFHANKELIJKE NIEUWSVOORZIENING
en
• HET WAARBORGEN VAN KUNST EN CULTUUR
En van de programmamakers die hun hart en expertise precies daar hebben liggen. Met een nieuw kabinet in het vooruitzicht is het wat ons betreft dan ook de hoogste tijd om de publieke van koers te laten veranderen.
Om nieuwsvoorziening, onderzoeksjournalistiek, documentaire en cultuur – samen te vatten onder ‘een frisse blik naar buiten’ - weer de plaats te geven die ze verdienen! Een plek die burgers geestelijke inspiratie en oriëntatie geeft en, bovendien, beter past in een gedigitaliseerde samenleving.
Deuren open naar de buitenwereld
STELLING 4:
ALS WE DE PUBLIEKE OMROEP RUIM BAAN BLIJVEN GEVEN IN HAAR SCORINGSDRIFT, HOUDEN WE EEN INWISSELBARE, NAAR BINNEN GEKEERDE PRETFABRIEK OVER WAARVAN NIEAMAND MER BEGRIJPT WAAROM WE ER JAARLIJKS HONDERDEN MILJOENEN VOOR NEERTELLEN.
Verstarring doorbreken
Wie een discussie aangaat over de publieke omroep zit, helaas, al snel op het niveau ‘hoeveel zenders weg?’, ‘welke omroepen moeten eruit?’,‘wat gebeurt er met het voetbal?’ en ‘gunnen jullie Mart Smeets zijn salaris niet?’. De werkelijkheid van de publieke omroep is even complex als banaal: naast geavanceerde strategieën om kijkers en aandacht te genereren speelt het ‘plat’ handhaven van bestaande reputaties, ego’s en machtsposities een grote rol. Voeg daarbij het gegeven dat de publieke omroep (tot een tijdje geleden misschien terecht, thans onterecht) door veel bestuurders als een succesvolle, Nederlandse poldermix wordt gezien en je hebt het recept voor verstarring en ontkenning klaar liggen. In het licht van de digitale toekomst – of beter gezegd: het digitale heden! – willen we ons noch door dat complexe, noch door dat banale, laten afschrikken.
Wie durft...?
STELLING 5:
DE HISTORIE EN DE MAATSCHAPPELIJKE VERWEVENHEID VAN DE HUIDIGE PUBLIEKE OMROEP IS ZO STERK, DAT EEN PUBLIEKE OMROEP NIEUWE STIJL ALLEEN KAN SLAGEN ALS ER BREDE BEREIDHEID BESTAAT – VOORAL MAAR NIET ALLEEN IN HET NEDERLANDSE PARLEMENT – TOT HET INSLAAN VAN NIEUWE WEGEN.
Niet consumeren – inspireren!
Dit document doet een serieuze poging voorbij emoties te geraken en te kijken:
• Wat vraagt de Nederlandse samenleving de komende decennia van de publieke omroep?
• Hoe kan de publieke omroep zich het beste organiseren om aan die vraag te voldoen?
• En op welke manier kan voldoende draagvlak in de samenleving behouden blijven en de overgang naar het digitale tijdperk ingeleid worden?
Wij willen nieuwe generaties maximaal inspireren met de vruchten van verbeelding en kritisch denken, met cultuur van dichtbij en ver weg.
En wij vinden dat daarvoor een meer op beide hoofdtaken – nieuws en cultuur - gericht omroepbeleid nodig is. Dat het beschikbare publieke geld in eerste instantie dáárvoor gebruikt moet worden. Niet omdat we moedwillig voorbijgaan aan de waarde van sport, spel en entertainment. Maar omdat het tijd is een keus te maken, omdat wij ons moeten concentreren, omdat wat het zwaarste is het zwaarste moet wegen.
Bovendien zal het nieuwe energie vrijmaken. Bij de commerciële zenders en programmamakers, die niet langer gehinderd worden door valse concurrentie. Maar ook bij niet-commerciële mediamakers, die alle vrijheid krijgen hun expertise en verwondering weer rode draad te laten zijn. Dit alles is geen kwestie van “eng” versus “breed” programmeren, maar van moedig beleid dat morele keuzes durft te maken.
VIJF REDENEN WAAROM DE HUIDIGE PUBLIEKE OMROEP OP DOOD SPOOR ZIT
DUUR DOOLHOF VAN ZENDGEMACHTIGDEN
- 23 zendgemachtigden maken de huidige PO tot een overleefd, bureaucratisch monstrum dat onvoldoende slagvaardig kan opereren en zichzelf dreigt op te blazen
POWNED EN WNL HEBBEN NIKS TE ZOEKEN IN PO
- de toelating van PowNed en WNL toont eens te meer aan dat de PO integraal onderdeel is geworden van de commerciële hypecultuur, waar ze juist afstand toe zou moeten bewaren;
bovendien kan zo iedere goed georganiseerde club,zeg vakbond
of vereniging van huiseigenaren of wat ook, door hard te
roepen dat zij nog geen zendtijd hebben aan de beurt komen
STRUCTUREEL OVERSCHRIJDEN BEGROTINGEN
- door het open karakter van de publieke omroep – de laatste
jaren bovendien opgejaagd door een dure eigen ‘markt-
ideologie’ - gaat deze al jaren, steeds opnieuw, over
begrotingen heen; een situatie die de laatste jaren ondanks
miljoenen extra overheidsgeld chronisch lijkt te worden
KERNTAKEN WORDEN WEGGEPOETST
- de belangrijke kerntaak als “vierde macht” – controleorgaan jegens het openbaar bestuur – komt matig of niet uit de verf, want wordt uitgesmeerd over eindeloos veel budgetjes en kleine rubrieken; verdiepende informatie, documentaires en cultuur
staan niet in de etalage maar worden naar de vroege ochtend of late avond verbannen
KRO’S ‘BRANDPUNT’ KEERT TERUG, EEN GRAP? NEE: HERZUILDE JOURNALISTIEK!
- de herlancering van ‘profilerende’ actualiteitenrubrieken is
een macaber bewijs dat de publieke meer met het verleden bezig is dan met de toekomst; wie zit er te wachten op deze retro-beweging?
VIJF REDENEN WAAROM INTRODUCTIE VAN PUBLIEKE OMROEP NIEUWE STIJL WENSELIJK IS
MINDER PAPIERWERK, EINDE CONCURRENTIEVERVALSING, GEEN RECLAME
- met de Publieke Omroep Nieuwe Stijl wordt een juridisch
grijsgebied in één klap opgeheven en is helder waar de
functies en verantwoordelijkheden van de diverse
commerciële en niet-commerciële media liggen; gevolg:
minder regels, minder bureaucratie, geen hinderlijke
reclame
DOORBREEK DE EENHEIDSWORST
- er is een groeiende behoefte aan ‘tegen’-programmering,
ofwel: programma’s die geen openlijk (of verstopt)
commercieel doel dienen, maar nieuws brengen zonder
bijsmaak
DE DIGITALE SAMENLEVING VRAAGT EROM
- de grenzeloze, digitale samenleving gaat vroeg of laat afdwingen dat de PO zichzelf scherper, herkenbaarder en meer onderscheidend definieert: wat doen wij wel?wat niet?
CANON VAN DE INFORMATIEVOORZIENING
- te midden van de digitale mediacultuur zijn er al talloze canons ontstaan, die goed functioneren en een broodnodige hiërarchie aanbrengen in het aanbod; waarom zou dat, middels de publieke omroep, ook niet hoge noodzaak zijn op het gebied van informatievoorziening?
LAGERE KOSTEN, MEER DRAAGVLAK
- met de Publieke Omroep Nieuwe Stijl zullen de kosten omlaag gaan (een niet bedoeld bijeffect overigens), en wordt de budgettering makkelijker beheersbaar; dit zorgt voor rust bij de programmamakers en voor een breder draagvlak in politiek en maatschappij
Op anderepubliekeomroep vindt u het uitgewerkte plan voor de Publieke Omroep Nieuwe Stijl. Het gaat uit van een gefaseerde invoering, waardoor bestaande contracten en verplichtingen in ruime mate kunnen worden nagekomen.
